Jaki jest zasadniczy cel urlopu wypoczynkowego? Odpowiedź wydaje się oczywista: regeneracja sił fizycznych i psychicznych pracownika. W jaki jednak sposób należy korzystać z urlopu, by skutek ten osiągnąć?
Bez wątpienia wtedy, kiedy pracownik korzysta z urlopu w sposób nieprzerwany, ciągły przez cały przysługujący mu jego wymiar. Czasem jednak pracownik może chcieć podzielić urlop na części. Kodeks pracy przewiduje taką możliwość, przy czym nie daje pracownikowi w tym zakresie pełnej swobody.
W art. 162 k.p. wskazano, że podział urlopu wypoczynkowego następuje na wniosek pracownika. Czy wymaga to podania uzasadnienia przez pracownika?
Z przywołanego przepisu wymóg taki nie wynika. Przy czym niektórzy wskazują, iż konieczność umotywowania istnieje w przypadku podziału urlopu, którego termin wykorzystania, w sposób nieprzerwany, został ustalony w planie urlopów lub w porozumieniu między pracodawcą, a pracownikiem. Uzasadnieniem tego stanowiska jest konieczność zapewnienia właściwej organizacji pracy przez pracodawcę – co wydaje się logiczne i słuszne.
Istotne jest to, że wniosek o częściowy urlop podlega zawsze akceptacji przez pracodawcę.
Wynika to ze sformułowania przepisu: urlop może być podzielony na części. W sytuacji gdyby ustawodawca posłużył się bardziej stanowczym określeniem, np. na wniosek pracownika urlop należy podzielić można by było wywodzić automatyczną zgodę pracodawcy. Tak jednak nie jest, a co więcej, przy podziale urlopu wypoczynkowego ustawodawca wprowadził nakaz, by co najmniej jedna część wypoczynku trwała nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.
Do okresu 14 dni kalendarzowych uwzględnia się następujące po sobie kolejno dni powszednie, robocze, wolne od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, niedziele i święta. Zasada ta wynika wprost z przepisu, poprzez użycie sformułowania część wypoczynku, a nie jak to było uprzednio część urlopu.
Pamiętać należy, że pracownik nie może poprzez swoje wnioski doprowadzić do tego by żadna z części urlopu nie trwała co najmniej 14 dni kalendarzowych. Takie zachowanie jest niedopuszczalne, nawet jeżeli istnieją ku temu uzasadnione przyczyny. Fragmentacja urlopu jest możliwa w ramach pozostałej części urlopu, czyli tej, która pozostaje po odliczeniu minimalnej długości wypoczynku.
Gdyby jednak zdarzyła się taka sytuacja, że pracodawca udzielił pracownikowi urlopu w taki sposób, że żadna z jego części nie obejmuje kolejnych 14 dni kalendarzowych i pozostała pula jest mniejsza niż 14 dni, wówczas pracownik nie może domagać się zwiększenia wymiaru urlopu należnego w danym roku kalendarzowym. Nadmierne rozdrobnienie urlopu nie stanowi wykroczenia przeciwko prawom pracownika (art. 282 § 1 pkt 2 k.p.), pomimo że takie zachowanie jest sprzeczne z art. 163 k.p.
Z kolei korzystanie z cząstkowych urlopów wypoczynkowych w przypadku pracowników podejmujących pracę po raz pierwszy w roku kalendarzowym, należy uznać za szczególną formę podziału urlopu. Podobnie sytuacja się przedstawia z urlopem ustalonym w wymiarze proporcjonalnym w razie ustania stosunku pracy oraz z 4-oma dniami urlopu na żądanie.
Autorem artykułu jest Katarzyna Klemba – radca prawny specjalizujący się w prawie pracy, prawie ubezpieczeń społecznych, prawie rodzinnym. Autor popularnych blogów prawniczych: www.e-prawopracy.pl, www.poTwojejstronie.pl