Kodeks pracy gwarantuje pracownikom prawo do corocznego, płatnego, niezrzekalnego urlopu wypoczynkowego. Zasady oraz ilość przysługujących dni urlopowych są zależne od rodzaju umowy pracownika oraz wymiaru czasu pracy.
Umowa o pracę i obowiązki pracodawcy
Rolą urlopu jest udzielenie zatrudnionemu czasu wolnego od świadczenia pracy, który pozwoli mu na regenerację sił. Do tego przywileju są uprawnieni pracownicy. Kodeks pracy wskazuje jakie typy umowy mogą zostać z nimi zawarte.
Co do zasady urlop powinien zostać wykorzystany w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo.
Na wniosek pracownika url Kodeks pracy gwarantuje pracownikom prawo do corocznego, płatnego, niezrzekalnego urlopu wypoczynkowego. Zasady oraz ilość przysługujących dni urlopowych są zależne od rodzaju umowy pracownika oraz wymiaru czasu pracy.
Umowa o pracę i obowiązki pracodawcy
Rolą urlopu jest udzielenie zatrudnionemu czasu wolnego od świadczenia pracy, który pozwoli mu na regenerację sił. Do tego przywileju są uprawnieni pracownicy. Kodeks pracy wskazuje jakie typy umowy mogą zostać z nimi zawarte.
Co do zasady urlop powinien zostać wykorzystany w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo.
Na wniosek pracownika op może być podzielony na części. W takim jednak przypadku co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych pod rząd. W przypadku urlopu niewykorzystanego przez pracownika, należy mu go udzielić najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego.
Typy umów o pracę
Kodeks pracy wskazuje, że prawo do urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Typy umów o pracę obejmują:
- Umowa na okres próbny
- Umowa na czas nieokreślony
- Umowa na czas określony
- Umowa na zastępstwo
Umowy cywilnoprawne: Umowa zlecenia i umowa o dzieło
Nie ma wśród powyższego katalogu, np. umowy zlecenia czy umowy o dzieło. Dlaczego? Są to umowy cywilnoprawne, do których zastosowanie znajduje kodeks cywilny, a nie kodeks pracy.
Umowy cywilnoprawne – z uwzględnieniem przepisów k.c. oraz zasady swobody umów – mogą być konstruowane w dowolny sposób. Dowolność oznacza, że umowy cywilnoprawne nie mają zagwarantowanych przywilejów określonych w k.p., w tym prawa do urlopu wypoczynkowego.
Charakterystyka umowy zlecenia
Najczęściej umowy zlecenia zawierają takie elementy, jak:
- opis zadań do wykonania przez zleceniobiorcę;
- zakres współpracy między stronami;
- termin wykonania umowy;
- wysokość wynagrodzenia oraz sposobu jego zapłaty;
- zakres odpowiedzialności zleceniobiorcy.
W świetle prawa umowa zlecenie nie gwarantuje ustawowego prawa do urlopu wypoczynkowego. Umowa zlecenia może również zawierać dodatkowe postanowienia, takie jak prawo do płatnego odpoczynku, płatnych przerw czy wynagrodzenia chorobowego.
Wprowadzenie takich zapisów wymaga jednak porozumienia między obiema stronami kontraktu. Zleceniodawca i zleceniobiorca muszą uzgodnić dodatkowe dni wolne w ramach indywidualnych ustaleń.
Charakterystyka umowy o dzieło
Umowa o dzieło jest jedną z form umów cywilnoprawnych, obok umowy zlecenie, i charakteryzuje się tym, że osoba przyjmująca zlecenie zobowiązuje się do wykonania określonego w umowie dzieła w określonym czasie. Dzieło to umowa rezultatu, co oznacza, że najważniejszy jest efekt końcowy pracy, a nie sposób jej wykonywania czy czas poświęcony na realizację zadania.
Właśnie z tego powodu umowa o dzieło nie przewiduje takich przywilejów, jak prawo do urlopu opiekuńczego czy wynagrodzenie za czas wolny, które są dostępne w przypadku umowy o pracę w pełnym wymiarze.
Świadczenie umowy o dzieło
Należy pamiętać, że treść umowy cywilnoprawnej musi być zredagowana bardzo ostrożnie, by nie narazić się na zarzut zawarcia umowy o pracę. Przepis art. 22 § 1 k.p. stanowi, że: przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Nie ma w tym wypadku znaczenia nazwa zawartej umowy. Niedopuszczalne jest również zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu wskazanych powyżej warunków wykonywania pracy.
Jeżeli umowa cywilnoprawna będzie sformułowana wadliwie, zleceniobiorca może wystąpić do sądu pracy z powództwem o ustalenie zaistnienia stosunku pracy. Sąd pracy określi, czy charakter i cechy wynikające ze stosunku pracy dominują w wykonywanym zleceniu. Jeśli tak się stanie, zleceniobiorca może zażądać ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.
Najczęściej zadawane pytania:
Umowa o dzieło nie daje prawa do urlopu wypoczynkowego, ponieważ jest to umowa rezultatu, a osoba wykonująca dzieło nie jest zatrudniona na podstawie stosunku pracy.
Zleceniobiorcy formalnie nie mają prawa do urlopu wypoczynkowego, ale umowa zlecenie może zawierać klauzule dotyczące dni wolnych od pracy lub płatnych przerw, które strony ustalają indywidualnie.
Umowa zlecenie i o dzieło są umowami cywilnoprawnymi i nie są regulowane przez kodeks pracy, więc nie przysługują w nich prawa pracownicze, takie jak urlop wypoczynkowy czy ochrona przed zwolnieniem.
Tak, pracownikom zatrudnionym na umowę o pracę przysługuje możliwość skorzystania z urlopu bezpłatnego, ale wymaga to zgody pracodawcy i nie wpływa na wymiar urlopu wypoczynkowego, który wynosi 20 lub 26 dni w zależności od stażu pracy.
Zleceniobiorcy podlegają obowiązkowym składkom ZUS w ramach ubezpieczeń społecznych, takich jak emerytalne, rentowe, i wypadkowe, chyba że posiadają inne tytuły do ubezpieczeń.
