Co to jest strategia przedsiębiorstwa? Jak stworzyć dobrą strategię firmy – kompletny przewodnik dla skalujących się firm

Strategia firmy jako zwrot brzmi dość skomplikowanie. W rzeczywistości jest podstawowym elementem funkcjonowania praktycznie wszystkich biznesów czy organizacji. Czy jest zatem czego się bać, jeśli nie jesteśmy świadomi naszej strategii firmy?

Przygotowaliśmy kompletny przewodnik dla skalujących się firm, omawiający zagadnienia z zakresu strategii biznesowej. Dzięki niemu dowiesz się, jak powinna wyglądać skuteczna strategia biznesowa, która doprowadzi Twoją firmę do realizacji przyjętych celów organizacji, zdobycia przewagi konkurencyjnej oraz zapewni jej sukces.

Omówimy także 5 sprawdzonych systemów, które w szybkim tempie pomogą Ci w budowaniu strategii Twojego przedsiębiorstwa.

1. Czym jest strategia firmy?

Strategia firmy jest kluczowym elementem budowania trwałego sukcesu, szczególnie istotnym w dzisiejszym, konkurencyjnym świecie biznesu. Zawiera odpowiadające generalnym kierunkom działania założenia, które definiują drogę do realizacji celów strategicznych. Odpowiednio opracowana, umożliwia organizacji skuteczny rozwój i budowanie przewagi nad konkurencją.

Według definicji strategii można ją określić mianem rdzenia, określającym korzyści firmy. Co więcej, przedstawia alokację zasobów, jakie są niezbędne do realizacji przyjętych celów.

Powinna ona uwzględniać zarówno cele krótko-, średnio-, jak i długoterminowe, a także zidentyfikowane zagrożenia i szanse na rynku. Cele powinny być mierzalne, realistyczne i odpowiednio dopasowane do specyfiki branży oraz jej możliwości. Osiąganie ich umożliwia organizacji zdobycie przewagi konkurencyjnej.

2. Dlaczego nie każda firma posiada dobrze opracowaną strategię?

Dobra strategia to wypadkowa bardzo wielu skomplikowanych, specyficznych czynników. Jest ona czymś więcej niż tylko zbiorem pustych haseł, które świetnie wyglądałyby jako slogan na firmowych gadżetach.

Tworzenie strategii firmy to przede wszystkim ciężka praca. Jest ona nieuporządkowanym, a nawet wręcz chaotycznym procesem. Budowanie jej wymaga ogromnej kreatywności, otwartości na nowe informacje oraz gotowości do jej stałej modernizacji. Wszystko to jest wynikiem długich i nierzadko męczących godzin, spędzonych na rozmyślaniu nad poszczególnymi zagadnieniami związanymi z prowadzeniem firmy.

Taki proces nie będzie trwał kilka dni czy tygodni. Jest stały i nigdy się nie kończy, czyni on strategię przedsiębiorstwa niezbędnym elementem do osiągania celów organizacji.

3. Analiza otoczenia i konkurencji

Analiza otoczenia biznesowego i jej wpływ na strategię firmy

Sukces każdej firmy jest w dużej mierze uzależniony od jej zdolności do skutecznego reagowania na zmieniające się otoczenie biznesowe. Dlatego też analiza otoczenia jest jednym z kluczowych elementów tworzenia strategii przedsiębiorstwa.

Analiza otoczenia obejmuje badanie czynników zewnętrznych, które mogą mieć wpływ na działalność firmy. Wśród tych czynników można wymienić zmiany polityczne, gospodarcze, społeczne, technologiczne, ekologiczne i prawne.

Dobrze przeprowadzona analiza otoczenia przedsiębiorstwa pozwala zidentyfikować szanse i zagrożenia, które mogą wpływać na realizację celów organizacji. Na podstawie tej analizy, firma może dostosować swoją strategię, aby lepiej wykorzystać możliwości i zminimalizować ryzyko niepowodzenia.

Działania konkurencji a budowanie strategii organizacji

Analiza działań konkurencji to niezwykle istotny element w całym procesie. Znajomość strategii oraz działań oponentów pozwala na zidentyfikowanie swoich mocnych i słabych stron, oraz lepsze zrozumienie konkurencyjnego krajobrazu. Na jej podstawie firma może wypracować unikalny plan, który pozwoli wyróżnić się na tle konkurencji i zdobyć przewagę na rynku.

4. Cechy skutecznej strategii biznesowej

Jednoznaczna dla wszystkich

Strategia biznesowa powinna być jasna i zrozumiała dla wszystkich członków organizacji. Musi być łatwo komunikowana i przyswajana przez pracowników na różnych poziomach hierarchii. Jej klarowność pozwala na skoncentrowanie wysiłków organizacji i osiągnięcie wspólnego celu.

Wewnętrzna spójność

Dobra strategia biznesowa musi być spójna wewnętrznie, co oznacza, że cele i działania są ze sobą powiązane i wzajemnie się uzupełniają. Musi istnieć zgodność i harmonia między różnymi obszarami działalności organizacji.

Zewnętrzna spójność i reakcja organizacji na zmiany

Strategia powinna być również spójna z otoczeniem zewnętrznym. Musi uwzględniać zmienne warunki rynkowe, oczekiwania klientów, regulacje prawne oraz działania konkurencji.

Dobrze zorganizowana firma będzie gotowa do szybkiego dostosowania się do zmian i wprowadzania innowacji w swoje strategie i działania. Zmiany mogą dotyczyć modeli biznesowych, strategii marketingowych, technologii czy procesów produkcyjnych.

Wartością dodaną dla organizacji jest umiejętność przewidywania zmian. Powinna ona wykorzystywać je do budowania pozycji lidera. Organizacja nie może mówić o sukcesie, gdy reaguje dopiero na podstawie działań wykonanych już przez konkurencję.

5. Przykłady strategii biznesowych

Strategia kosztowa

Pierwsza z nich to strategia kosztowa. Polega ona na koncentracji na minimalizacji kosztów produkcji i dostarczaniu produktów lub usług o niższych cenach niż konkurencja. Ma ona na celu przyciągnięcie klientów ceną i zdobycie przewagi konkurencyjnej dzięki niższym kosztom.

Strategia różnicowania

Inną opcją działania jest strategia różnicowania. W tym przypadku firma stara się wyróżnić na rynku poprzez oferowanie unikalnych cech produktów lub usług. Dąży się do stworzenia czegoś, czego konkurencja nie może łatwo skopiować, co przyciąga klientów i buduje lojalność.

Strategia koncentracji

Kolejnym sposobem na rozwój organizacji jest strategia koncentracji. Firma skupia się na wąskim segmencie rynku lub niszy, oferując wysoko wyspecjalizowane produkty lub usługi. Celem jest zdobycie dominującej pozycji w tym węższym obszarze i zaspokojenie potrzeb konkretnej grupy klientów.

Strategia innowacji

Ta strategia polega na ciągłym wprowadzaniu innowacyjnych produktów, usług lub procesów, które przynoszą firmie przewagę konkurencyjną. Firma stawia na rozwój i wykorzystanie nowych technologii, trendy rynkowe i zmieniające się potrzeby klientów.

Strategia ekspansji rynkowej

Strategia ekspansji rynkowej polega na rozszerzaniu działalności firmy na nowe rynki geograficzne lub nowe segmenty klientów. Firma dąży do zwiększania swoich udziałów poprzez penetrację nowych obszarów i zdobywanie nowych klientów. Jest ona szczególnie powszechna w firmach oraz organizacjach, które osiągają swój szczytowy wzrost.

6. Implementacja strategii

Implementacja strategii jest kluczowym etapem procesu. Obejmuje ona przekształcenie koncepcji i planów strategicznych w konkretne działania i rezultaty. W celu jej skutecznej implementacji firma musi opracować szeroki program wytyczania działań oraz funkcjonalny program działania.

Szeroki program wytyczania działań obejmuje określenie ogólnych kierunków działania, priorytetów oraz celów, które będą realizowane przez organizację. Jest to rodzaj planu działań, który wskazuje, w jaki sposób firma zamierza osiągnąć cele strategiczne.

Funkcjonalny program działania to bardziej szczegółowy plan, który określa konkretne zadania, harmonogramy, odpowiedzialności i alokację zasobów. W ramach funkcjonalnego programu działania ustala się konkretne działania, które muszą być podjęte, aby osiągnąć cele strategiczne. Jest to plan działania na poziomie departamentów i zespołów w organizacji.

7. Przewaga strategiczna i systemy jej budowania

W tej części artykułu przedstawimy pięć systemów, dzięki którym strategia biznesu Twojego przedsiębiorstwa może wejść na wyższy poziom, co w przyszłości może przełożyć się na jej przewagę czy opracowanie unikatowego planu działania.

1. Jednostronicowy Plan Strategiczny
2. 5 sił Portera
3. Macierz BGC
4. Planowanie Scenariuszowe
5. Analiza VRIO

#1 Jednostronicowy Plan Strategiczny – Verne Harnish

Pierwszy framework budowania silnej strategii Twojego biznesu pochodzi z bardzo znanej książki autorstwa Vernego Harnisha – “Scaling up”. One-Page Startegic Plan (Jednostronicowy Plan Strategiczny) to rozwinięcie skrótu OPSP. Jak twierdzi sam autor, z OPSP skorzystało już ponad 40 000 firm na całym świecie.

Ogólnym założeniem OPSP jest możliwe uproszczenie tworzenia strategii przedsiębiorstwa, poprzez stworzenie ram dla jej zawartości. Rozwiązania Verne Harnisha opierają się na jasnych zasadach – Twoja strategia nie może zająć więcej niż 1 kartkę A4.

#2 5 sił Portera

Strategia działania firmy według sił Portera pomaga zrozumieć organizacjom natężenie konkurencji na ich rynku. Pozwala też określić atrakcyjność swojej oferty czy stopień opłacalności aktualnego modelu biznesowego.

Na 5 sił portera składają się:

• Rywalizacja rynkowa – analizuje jak konkurencyjny i dochodowy jest rynek, na którym działasz.
• Siła negocjacyjna dostawców – sprawdza jakie jest prawdopodobieństwo, że nagła zmiana cen lub jakości surowca Twoich dostawców wpłynie na jakość Twojego produktu.
• Siła negocjacyjna kupujących – definiuje jak duży wpływ na sposób funkcjonowania Twojej firmy mają Twoi klienci.
• Zagrożenie powstania produktów zastępczych – określa czy łatwo jest zastąpić Twoje produkty rozwiązaniami konkurencji.
• Zagrożenie ze strony nowych podmiotów – bada jak łatwe jest wejście i osiągnięcie stabilnej pozycji na rynku, na którym konkurujesz. Jeżeli rynek jest dochodowy i ma niewielki próg wejścia – nowe firmy bardzo szybko mogą stać się dla Ciebie poważnym zagrożeniem.

#3 Macierz BGC

To jeden z najstarszych, najbardziej znanych i zarazem bardzo skutecznych sposobów prezentacji portfela produkcji oraz opracowywania strategii przedsiębiorstwa. Nazwa BGC pochodzi od skrótu nazwy międzynarodowej firmy doradztwa strategicznego: Boston Consultant Group.

Narzędzie opracowane przez ekspertów BCG pozwala określić możliwości rozwoju firmy i pozycję strategiczną na rynku. Dzięki jej zastosowaniu, możesz podejmować przemyślane decyzje biznesowe dotyczące naszego asortymentu. W jednym miejscu gromadzimy informacje o:

• Towarach, które powinny zostać wycofane z naszej oferty
• Produktach, które mają największą szansę przynieść nam zysk w przyszłości
• Potencjale na wzrost danego rynku – jak wygląda wzrost naszego produktu w porównaniu do produktów konkurencyjnych
• Możliwościach bycia realną częścią tego rynku – jak dużą część grupy docelowej zdobył nasz produkt w porównaniu z konkurencją.

#4 Planowanie Scenariuszowe

Jednym z narzędzi, które pomoże Ci niejako przewidzieć przyszłość i dokonywać lepszych wyborów krótko- i długoterminowych jest planowanie scenariuszowe. Zasady tego frameworku planowania strategicznego są proste zarówno do zrozumienia, jak i wdrożenia w Twojej organizacji. Składa się on z 4 etapów:

1. Zdefiniowanie sił wpływu – Na samym początku powinniście przedyskutować duże zmiany społeczne, ekonomiczne, technologiczne i polityczne, które mogą wydarzyć się w bliższej i dalszej przyszłości. Omówcie, jak wpłyną one na Waszą firmę.
2. Określenie najważniejszych niepewnych kwestii – Kiedy zna się już siły wpływu dla firmy i są one spisane w formie listy, wybiera się 2 najważniejsze, czyli mające największy wpływ na Wasz biznes. Przykładowo, dla firm zajmujących się transportem towarów, dwie najważniejsze siły wpływu to wzrost ceny paliwa i międzynarodowa sytuacja polityczna na obszarze, na którym firma działa.
3. Utworzenie możliwych scenariuszy działania – Na tym etapie celem jest sformułowanie pewnego rodzaju macierzy, gdzie 2 najważniejsze dla przedsiębiorstwa niepewne kwestie widnieją jako jej osie. W zależności, w którym kierunku podążą obie niepewności, dąży się do możliwości stworzenia 4 scenariuszy działania.
4. Dyskusja o wpływie scenariuszy na firmę – Kiedy uda się ustalić 4 scenariusze działania, w kolejnym kroku dyskutuje się na temat wpływu, jaki każdy ze scenariuszy będzie miał na firmę. To także czas, aby zacząć myśleć nad strategią firmy. Ustala się plan działania i cele dla firmy, biorąc pod uwagę każdy z 4 możliwych scenariuszy.

#5 Model VRIO

VRIO to skrót złożony z pierwszych liter 4 angielskich słów:

• Value – Wartość
• Rarity – Unikalność
• Imitability – Potencjał do imitacji
• Organization – Organizacja

Te 4 kryteria pozwalają ocenić zasoby i kompetencje, jakimi dysponuje firma. Zanim jednak dokona się ich oceny, trzeba zebrać je wszystkie w jednym miejscu. Przygotuj listę rzeczy materialnych i niematerialnych, takich jak: zasoby ludzkie, finansowe, materialne, maszyneria, umiejętności zespołu, korzyści ekonomiczne czy sposób dystrybucji dóbr.

Przykład analizy VRIO można znaleźć w tym miejscu.